Μουσείο, Αρχαιολογικό Δίου

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δίου ιδρύθηκε το 1983 κοντά στον αρχαιολογικό χώρο. Η περιήγησή σας στο μουσείο ξεκινά από το χώρο της αυλής. Στα δεξιά σας θα δείτε μια σειρά από μαρμάρινους βωμούς, που τοποθετούνταν πάνω από τους μακεδονικούς τάφους στη διάρκεια του 2ου και 3ου αι. μ.Χ. Φέρουν επιγραφές και στις περισσότερες περιπτώσεις επιστέφονται με ένα μαρμάρινο κουκουνάρι. Απέναντι θα δείτε έναν τύμβο της πρώιμης εποχής του σιδήρου (1000-700 π.Χ.), που βρέθηκε στους πρόποδες του Ολύμπου. Οι τάφοι κατασκευάζονταν με σχιστολιθικές πλάκες και σκεπάζονταν από χώμα, που σχημάτιζε έναν χαμηλού ύψους τύμβο. Στην κορυφή του τύμβου μια όρθια πλάκα δήλωνε τη θέση του τάφου. Οι κατάλληλα τοποθετημένες τομές στον τύμβο και στο έδαφος σας δίνουν τη δυνατότητα να καταλάβετε τη λειτουργία του τύμβου και τη θέση των τάφων μέσα σ’ αυτόν. Πριν μπείτε στο κτίριο του μουσείου, αξίζει να σταθείτε στη στοά για να θαυμάσετε τα μαρμάρινα θυρόφυλλα που έκλειναν την είσοδο ενός μακεδονικού τάφου που ανασκάφηκε στο Δίον. Ο τάφος προφανώς ανήκε σε κάποιον σημαντικό Μακεδόνα αξιωματούχο και χρονολογείται από τον 4ο αι. π.Χ. Στον ισόγειο χώρο, σε μια μεγάλη αίθουσα, εκτίθεται το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του μουσείου. Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει ευρήματα από τις μεγάλες θέρμες, τα πολυτελή συγκροτήματα των λουτρών που βρέθηκαν στο Δίον και χρονολογούνται από το 2ο και 3ο αι. μ.Χ. Τα έξι αγάλματα που είναι στημένα στη σειρά απεικονίζουν τα έξι παιδιά του Ασκληπιού, τα ονόματα των οποίων αναγράφονται στη βάση τους: Μαχάων, Υγεία, Αίγλη, Πανάκεια, Ακεσώ, Ποδαλείριος. Σημαντική είναι και η ερμαϊκή στήλη του Ερεννιανού, που θεωρείται ένα από τα πιο αξιόλογα πορτρέτα της αρχαίας ελληνικής πλαστικής. Χρονολογείται από τις αρχές του 3ου αι. μ.Χ. και φέρει επιγραφή σε ομηρική γλώσσα. Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει τα ευρήματα από το ιερό της Ίσιδας. Το ακέφαλο άγαλμα πάνω σε ψηλό βάθρο που θα δείτε είναι το λατρευτικό άγαλμα της ΄Ισιδας Τύχης, από τον ομώνυμο ναό, και χρονολογείται γύρω στο 200 μ.Χ. Η λατρεία της Ίσιδας στο Δίον μαρτυρείται ήδη από το 2ο αι. π.Χ., όπως δείχνει το ανάγλυφο με την αναθηματική επιγραφή που αναφέρει τους θεούς Ίσιδα και Άνουβι, το οποίο εκτίθεται ακριβώς δίπλα. Πιο πέρα θα δείτε δύο μαρμάρινους ταύρους, δύο αγαλματίδια παιδιών που παριστάνουν το μικρό συνοδό της Ίσιδας Αρποκράτη, και αναθηματικές πλάκες με αποτυπώματα από πέλματα πιστών του ιερού. Η επόμενη ενότητα περιέχει ευρήματα από το ιερό της Δήμητρας. Τα δύο μαρμάρινα κεφάλια που θα δείτε εδώ ανήκουν σε αγάλματα της Δήμητρας και της Αφροδίτης, των ελληνιστικών χρόνων. Η προθήκη δίπλα από αυτά περιέχει ευρήματα μικρού μεγέθους, όπως ειδώλια και λυχνάρια, κάποια από τα οποία χρονολογούνται από τον 5ο αι. π.Χ., κοσμήματα χρυσά και χάλκινα και ένα γυάλινο αγγείο. Στο βάθος θα δείτε άγαλμα Μούσας που κρατά λύρα, των ελληνιστικών χρόνων. Στα δεξιά σας εκτίθενται τα ευρήματα από το ιερό του Ασκληπιού, όπως ένα κεφάλι Τελεσφόρου, του θεραπευτικού δαίμονα που εικονίζεται ως παιδί με κουκούλα, και ένα άγαλμα της θεάς Υγείας, με το φίδι να τυλίγεται γύρω της, που εικάζεται ότι αντιγράφει αντίστοιχο έργο των ελληνιστικών χρόνων. Από το ιερό του Διονύσου σώζεται το άγαλμα του Ερμαφρόδιτου, των ελληνιστικών χρόνων, που εκτίθεται απέναντι. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τέσσερις επιγραφές από το τέμενος του Ολυμπίου Διός, που ήταν ο χώρος όπου στήνονταν τα βασιλικά κείμενα και οι ανδριάντες των Μακεδόνων βασιλέων. Οι δύο προθήκες που ακολουθούν περιέχουν ευρήματα που βρέθηκαν στα νεκροταφεία του Δίου, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα κτερίσματα από το μακεδονικό τάφο ΙV, όπως το χρυσό δαχτυλίδι με παράσταση Έρωτα, και εξαιρετικής τέχνης ειδώλια από ελεφαντόδοντο. Ανεβαίνοντας στον πρώτο όροφο του μουσείου θα δείτε ένα μοναδικό εύρημα: την ύδραυλι του Δίου. Πρόκειται για ένα μουσικό όργανο που, όπως μας είναι γνωστό από τις πηγές, εφευρέθηκε στην Αλεξάνδρεια τον 3ο αι. π.Χ. Αποτελείται από χάλκινους σωλήνες όπου διοχετευόταν πεπιεσμένος αέρας κι έτσι παράγονταν οι ήχοι. Το όργανο αυτό θεωρείται ο πρόγονος του εκκλησιαστικού οργάνου καθολικών εκκλησιών. Στη συνέχεια θα δείτε εξαιρετικά χάλκινα αγάλματα από την έπαυλη του Δίου, καθώς και ευρήματα από την υπόλοιπη Πιερία. Από την Πύδνα προέρχονται τα ευρήματα που εκτίθενται στις προθήκες, ανάμεσα στα οποία μπορείτε να δείτε ένα χρυσό στεφάνι, κοσμήματα και μολύβδινα βόλια για σφεντόνες. Στο τελευταίο τμήμα της αίθουσας εκτίθενται δύο σημαντικά σύνολα ευρημάτων: τα κτερίσματα των τύμβων από την εποχή του σιδήρου, μεταξύ των οποίων θα δείτε αγγεία με γεωμετρική διακόσμηση, κοσμήματα και σιδερένια εγχειρίδια, και τα ευρήματα από το ιερό του Διός στην κορυφή Άγιος Αντώνιος, στον Όλυμπο. Πρόκειται για μαρμάρινες στήλες, γλυπτά, κεραμική και νομίσματα, που μαρτυρούν ότι στη δεύτερη σε ύψος κορυφή του Ολύμπου υπήρχε ήδη από τα ελληνιστικά χρόνια και άκμαζε μεγάλο ιερό αφιερωμένο στον Δία. Στον υπόγειο χώρο του μουσείου παρουσιάζεται μια έκθεση οργανωμένη σε οχτώ ενότητες με τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθά τον επισκέπτη να προσεγγίσει την καθημερινή ζωή των κατοίκων του Δίου. Οι ενότητες αυτές αφορούν τη λατρεία, τις μεταφορές, την ύδρευση, τη χρήση της φωτιάς, τη λάξευση του μαρμάρου, τη γραφή και την τεχνική κατασκευής των ψηφιδωτών.